De belastingvoordelen van Brussel: de tegenstelling tussen ambtenaren en burgers

De belastingregelingen die de Europese Unie biedt aan haar eigen ambtenaren zijn onderwerp van toenemende kritiek. Terwijl de belastingdruk op burgers in veel lidstaten stijgt, genieten EU-functionarissen belastingprivileges die hen in staat stellen belastingverplichtingen te ontwijken. Dit systeem heeft niet alleen gevolgen voor de rechtvaardigheid van belastingbeleid, maar roept ook vragen op over de ethiek en transparantie binnen de EU.

---

Vrijstelling van nationale belastingen

EU-functionarissen betalen een interne “gemeenschapsbelasting”

Een van de belangrijkste financiële voordelen voor EU-functionarissen is hun vrijstelling van nationale inkomstenbelasting. In plaats van belasting te betalen in hun thuisland, zijn ze onderworpen aan een lagere interne EU-belasting, bekend als de “Gemeenschapsbelasting”.

De juridische basis voor deze vrijstelling is te vinden in Artikel 12 van het Protocol betreffende de Voorrechten en Immuniteiten van de Europese Unie (2016), waarin staat:

“Ambtenaren en andere personeelsleden van de Unie zijn onderworpen aan een belasting ten behoeve van de Unie op de salarissen, lonen en vergoedingen die door de Unie worden betaald, overeenkomstig de door het Europees Parlement en de Raad vastgestelde voorwaarden en procedures.”

Dit betekent dat, in tegenstelling tot gewone EU-burgers, functionarissen geen bijdrage leveren aan de belastingsystemen van hun thuislanden—systemen die openbare diensten, infrastructuur en sociale zekerheid financieren. In plaats daarvan wordt hun salaris intern belast tegen een lager tarief, wat vaak resulteert in een aanzienlijk lagere belastingdruk dan bij hoge inkomens in de lidstaten.

Hoeveel minder betalen EU-functionarissen?

Het EU-belastingsysteem is progressief, met tarieven die variëren van 8% tot 45%, afhankelijk van het inkomen. Echter, door extra toelagen en aftrekposten ligt het effectieve belastingtarief voor de meeste functionarissen veel lager.

Ter vergelijking:

• In Duitsland bedraagt het hoogste inkomstenbelastingtarief 45%, plus een solidariteitsheffing van 5,5% en eventueel kerkenbelasting.
• In Frankrijk is het hoogste inkomstenbelastingtarief 49%, plus sociale bijdragen die nog eens 9-10% toevoegen.
• In Nederland betalen hoge inkomens 49,5% inkomstenbelasting.

Terwijl een EU-functionaris met een salaris van €10.000 per maand een effectief belastingtarief van slechts 21% kan hebben, wat aanzienlijk lager is dan dat van vergelijkbare hoge inkomens in de meeste lidstaten.

Hoge salarissen en belastingvrije toelagen

Salarissen ruim boven nationale gemiddelden

EU-functionarissen genieten van hoge salarissen, die uniform worden vastgesteld, ongeacht de kosten van levensonderhoud in hun thuisland. Deze salarissen zijn gebaseerd op de EU-personeelsregels en worden periodiek aangepast aan inflatie en economische omstandigheden.

Vanaf 2024 verdienen:

• Een EU-functionaris op AD7-niveau tussen de €6.200 en €7.000 per maand, exclusief toelagen.
• In 2025, is het maandsalaris van een MEP (lid Europees parlement) €10,802.91 bruto en €8.419,90 netto.
• Een senior directeur (AD15-niveau) meer dan €16.000 per maand, exclusief toelagen.
• De Voorzitter van de Europese Commissie (momenteel Ursula von der Leyen) meer dan €30.000 per maand, wat hoger is dan veel nationale regeringsleiders.

Belastingvrije toelagen die het nettosalaris verhogen

Bovenop hun hoge salarissen ontvangen EU-functionarissen royale, belastingvrije toelagen die hun belastingdruk nog verder verlagen. Dit omvat onder andere:

• Buitenlandtoelage: 16% van het basissalaris voor functionarissen die niet uit België of Luxemburg komen.
• Gezinstoelage: Voor gehuwde functionarissen of zij die afhankelijke kinderen hebben.
• Onderwijstoelage: Tot €12.000 per jaar per kind voor privéonderwijs.
• Dagelijkse verblijfstoelage: Voor functionarissen die verhuizen voor hun werk, zelfs binnen de EU.
• Reiskostenvergoeding: Dekking van meerdere reizen per jaar naar hun thuisland.

Deze toelagen zijn vrijgesteld van belasting, waardoor functionarissen meer overhouden dan nationale ambtenaren met een vergelijkbaar basissalaris.

Riante pensioenen en voordelen na de ambtstermijn

EU-pensioenen: gul en licht belast

EU-functionarissen ontvangen ook ruime pensioenuitkeringen, die net als hun salarissen worden belast tegen het lagere EU-belastingtarief in plaats van nationale belastingtarieven.

• De pensioenopbouw bedraagt 1,9% per jaar, wat betekent dat een functionaris met 30 dienstjaren kan uittreden met 57% van zijn laatstverdiende salaris.
• EU-pensioenen zijn gekoppeld aan inflatie en blijven doorbetaald, zelfs als de functionaris naar een niet-EU-land verhuist.

Levenslange voordelen voor voormalige functionarissen

Ook na hun functie blijven EU-functionarissen profiteren van exclusieve financiële voordelen.

• Overgangsvergoeding: Voormalige EU-commissarissen ontvangen tot 65% van hun laatste salaris voor maximaal drie jaar na hun vertrek.
• Speciale Pensioenen: Europarlementariërs met meer dan 10 dienstjaren ontvangen aanvullende pensioenvoordelen.
• Privégezondheidszorg voor het Leven: Gepensioneerde functionarissen behouden toegang tot de exclusieve EU-gezondheidsverzekering, die 80-85% van de medische kosten dekt.

Juridische immuniteit en gebrek aan toezicht

Vrijstelling van belastingscontroles en juridische immuniteit

Naast belastingvrijstellingen genieten EU-functionarissen juridische immuniteit, waardoor het moeilijk is hen verantwoordelijk te houden voor financiële wanpraktijken. Volgens het Protocol betreffende de Voorrechten en Immuniteiten van de EU (2016):

“Ambtenaren genieten immuniteit van rechtsvervolging met betrekking tot handelingen die zij in hun officiële hoedanigheid hebben verricht, inclusief belastingzaken.”

Dit betekent dat:

• Nationale belastingdiensten EU-functionarissen niet mogen controleren of aanvullende belastingbetalingen kunnen eisen.
• Zelfs als een functionaris belastingontwijking of financieel wangedrag pleegt, kunnen nationale rechtbanken hem niet vervolgen zonder toestemming van de Europese Commissie.

Publieke kritiek en oproepen tot hervorming

Groeiend wantrouwen onder EU-burgers

De combinatie van hoge salarissen, belastingvrije toelagen, riante pensioenen en juridische immuniteit zorgt voor toenemende kritiek. Uit een 2023-enquête van het Europees Parlement bleek dat:

• 63% van de EU-burgers vindt dat EU-functionarissen nationale belastingen zouden moeten betalen.
• 71% pleit voor meer transparantie over EU-salarissen en toelagen.

Voorgestelde hervormingen

Verschillende Europarlementariërs en nationale leiders hebben hervormingen voorgesteld, waaronder:

• Afschaffen van belastingvrije toelagen zodat alle inkomsten eerlijk worden belast.
• Einde maken aan immuniteit voor nationale belastingcontroles voor meer toezicht.
• Beperken van overdreven pensioenen en overgangsvergoedingen voor ex-functionarissen.

Conclusie

De belastingprivileges en financiële voordelen van EU-functionarissen staan in schril contrast met de realiteit voor gewone burgers. Terwijl veel Europeanen te maken hebben met stijgende belastingen en economische onzekerheid, genieten EU-functionarissen exclusieve voordelen zonder nationale controle. De roep om hervorming groeit, maar zonder politieke druk blijft het systeem waarschijnlijk onveranderd.

Bronnen

• Statute for Members of the European Parliament, 2025
• Protocol betreffende de Voorrechten en Immuniteiten van de EU, 2016
• Europese Rekenkamer, Jaarverslagen, 2023
• Overzicht Salarissen en Toelagen Europees Parlement, 2024
• Europese Ombudsman, Transparantie in EU-administratie, 2024
• HM Revenue & Customs, Belasting op EU-functionarissen, 2024