De onzin en onrechtvaardigheid van dubbele paspoorten

De kwestie van dubbele paspoorten of dubbele nationaliteit wordt vaak voorgesteld als een kwestie van persoonlijke vrijheid en mondiale mobiliteit. Voorstanders beweren dat het de moderne, onderling verbonden wereld weerspiegelt en individuen in staat stelt banden met hun erfgoed te onderhouden, terwijl ze profiteren van de rechten en privileges van meerdere naties. Achter dit ogenschijnlijk progressieve verhaal schuilt echter een fundamentele onrechtvaardigheid en een bron van juridische, politieke en sociale ongelijkheid.

Dubbele nationaliteit creëert een bevoorrechte klasse van burgers die de voordelen van meerdere systemen kunnen benutten, terwijl ze de verantwoordelijkheden en verplichtingen die bij volledig burgerschap horen, ontlopen. Het verdraait het concept van nationale loyaliteit, verzwakt de politieke cohesie en veroorzaakt diplomatieke conflicten. Bovendien benadeelt het burgers met één nationaliteit door dubbele nationalen in staat te stellen belastingen, militaire dienst en politieke verantwoordelijkheid te ontwijken, terwijl ze profiteren van het volledige scala aan wettelijke bescherming en sociale diensten. Dit artikel zal de juridische, politieke en sociale gevolgen van dubbele nationaliteit onderzoeken en benadrukken hoe het een ongelijke en onstabiele samenleving creëert.

Juridische ongelijkheid en misbruik van het systeem

Belastingontduiking en juridische mazen

Belastingheffing is een bijzonder flagrant voorbeeld. Sommige landen, zoals de Verenigde Staten, leggen hun burgers belasting op, ongeacht waar ze wonen. Volgens een artikel in The New York Times van Patricia Cohen zijn Amerikaanse burgers die in het buitenland wonen, nog steeds verplicht om belastingaangifte te doen en hun wereldwijde inkomen aan de IRS te rapporteren (Cohen, “U.S. Expats Find That Tax Law Changes Make Life More Complicated,” The New York Times, 2018).

Veel dubbele nationalen verplaatsen echter strategisch hun financiële bezittingen en verklaren hun woonplaats in het land met het gunstigste belastingregime. Vermogende individuen met een dubbele nationaliteit in de VS en een belastingparadijs zoals Monaco of de Kaaimaneilanden kunnen hun inkomen zo structureren dat hun belastingdruk wordt geminimaliseerd, terwijl ze nog steeds profiteren van de Amerikaanse diplomatieke bescherming en toegang tot het Amerikaanse rechtssysteem.

In Europa is de situatie vergelijkbaar. Dubbele nationalen met een burgerschap in een EU-land en een belastingparadijs buiten de EU registreren hun bedrijven of bezittingen vaak in de gunstigere jurisdictie om hogere Europese belastingen te vermijden. Dit creëert een oneerlijk systeem waarin degenen met een dubbele nationaliteit legaal belastingen kunnen ontwijken, terwijl ze nog steeds profiteren van Europese infrastructuur, gezondheidszorg en sociale programma’s.

Een burger met één nationaliteit heeft daarentegen geen dergelijke ontsnappingsroute. Ze zijn onderworpen aan de volledige kracht van de nationale belastingwetgeving en kunnen hun bezittingen of inkomen niet afschermen door een alternatieve woonplaats te verklaren. Dit creëert een ongelijk systeem waarin dubbele nationalen in feite worden gesubsidieerd door belastingbetalers met één nationaliteit.

Juridische bescherming en diplomatieke inmenging

Juridische bescherming is een ander gebied waar dubbele nationalen een oneerlijk voordeel genieten. Wanneer een dubbele nationaliteit in het ene land wordt gearresteerd of vervolgd, grijpt het tweede land vaak diplomatiek in, wat juridische procedures bemoeilijkt en een perceptie van oneerlijke invloed creëert.

Een van de meest beruchte voorbeelden is de zaak van Julian Assange, die een dubbele nationaliteit had in Australië en Ecuador. Toen Assange juridische problemen kreeg in het Verenigd Koninkrijk, verleende Ecuador hem asiel in zijn Londense ambassade, waardoor hij bijna zeven jaar lang werd afgeschermd van de Britse wetshandhaving (Borger, “Julian Assange: From Hacker to Fugitive,” The Guardian, 2019). Een burger met één nationaliteit in een vergelijkbare juridische situatie zou geen dergelijke diplomatieke reddingslijn hebben gehad.

Dubbele nationalen krijgen ook een bevoorrechte behandeling op het gebied van consulaire bijstand. Volgens een rapport van het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken hebben Amerikaanse burgers die in het buitenland worden gearresteerd, recht op juridische en diplomatieke steun van de dichtstbijzijnde Amerikaanse ambassade (U.S. Department of State, “Consular Assistance for U.S. Citizens,” 2021). Dubbele nationalen die in een vreemd land worden gearresteerd, kunnen vaak diplomatieke druk van twee regeringen uitoefenen, waardoor ze toegang hebben tot meer juridische middelen en politieke invloed dan een burger met één nationaliteit ooit zou krijgen.

Politieke en diplomatieke conflicten

Verdeelde loyaliteiten in internationale conflicten

Militaire conflicten maken dit probleem bijzonder duidelijk. Een dubbele nationaliteit kan geconfronteerd worden met een situatie waarin de twee landen waarvan hij burger is, in conflict zijn—of zelfs in oorlog. Waar ligt hun loyaliteit?

Het conflict tussen Rusland en Oekraïne is een duidelijk voorbeeld. Volgens een artikel in Foreign Policy van Amy Mackinnon hebben duizenden Oekraïense burgers ook een Russisch paspoort (Mackinnon, “Russia’s Passport Power Play in Ukraine,” Foreign Policy, 2022). Dit creëerde een situatie waarin Oekraïens-Russische dubbele nationalen politiek en militair in het gedrang kwamen, wat zorgen opriep over spionage, sabotage en verdeelde loyaliteit.

Israël is een ander voorbeeld. Dubbele nationalen uit landen als de Verenigde Staten, Frankrijk en Canada zijn gerekruteerd voor de Israëlische Defensiekrachten (IDF), zelfs terwijl hun thuislanden een neutrale of kritische houding aannemen ten opzichte van Israëlische militaire acties in Palestina (Bronner, “Foreigners Fight for Israel,” The New York Times, 2012). Dit roept ernstige vragen op of dubbele nationalen politiek onpartijdig kunnen blijven of dat ze in feite optreden als buitenlandse agenten binnen hun thuisstaten.

Invloed op de binnenlandse politiek

In democratische samenlevingen is politieke participatie gebaseerd op het principe dat burgers stemmen met de belangen van hun natie in gedachten. Dubbele nationalen stemmen echter vaak niet alleen voor binnenlands beleid, maar ook met de belangen van hun tweede nationaliteit in gedachten.

Turkse en Marokkaanse dubbele nationalen in Nederland zijn bijvoorbeeld een aanzienlijke politieke kracht geweest. Volgens een artikel in De Volkskrant van Yvonne Hofs zijn Nederlandse politici onder druk gezet om hun buitenlands beleid ten opzichte van Turkije en Marokko af te stemmen op de belangen van Nederlands-Turkse en Nederlands-Marokkaanse kiezers (Hofs, “Nederland en de Dubbele Loyaliteit,” De Volkskrant, 2020). Dit heeft geleid tot binnenlandse spanningen en beschuldigingen van politieke inmenging door buitenlandse staten.

Evenzo zijn Mexicaans-Amerikaanse dubbele nationalen in de VS instrumenteel geweest bij het vormgeven van het Amerikaans-Mexicaanse immigratiebeleid. Volgens een onderzoek van het Pew Research Center stemmen Mexicaanse Amerikanen met een dubbele nationaliteit vaker op pro-immigratie kandidaten en lobbyen ze voor soepelere grenscontroles (Pew Research Center, “Mexican-Americans and Political Influence,” 2019). Dit creëert een belangenconflict waarbij de belangen van een buitenlandse staat rechtstreeks de binnenlandse politiek beïnvloeden.

Ondermijning van nationale loyaliteit en culturele cohesie

Gefragmenteerde nationale identiteit

Landen als Nederland en Duitsland hebben geworsteld met de groeiende trend van dubbele nationaliteit onder immigrantengemeenschappen. Volgens een studie van het Duitse Instituut voor Migratie- en Integratieonderzoek (DeZIM) identificeren tweede- en derdegeneratie immigranten met een dubbele nationaliteit zich minder snel met hun gastland en onderhouden ze vaker politieke en sociale banden met hun voorouderlijk thuisland (DeZIM, “Dual Citizenship and Integration,” 2021).

Militaire dienst en burgerlijke verplichtingen

Militaire dienst benadrukt een ander probleem met dubbele nationaliteit. In sommige landen is militaire dienst verplicht, maar dubbele nationalen ontwijken deze verplichtingen vaak door hun buitenlandse staatsburgerschap aan te voeren. In Israël zijn dubbele nationalen vrijgesteld van IDF-dienst als ze ook staatsburger zijn van een buitenlandse staat met tegenstrijdig militair beleid (Bronner, “Foreigners Fight for Israel,” The New York Times, 2012).

Conclusie

Dubbele nationaliteit is niet zomaar een technische juridische status—het creëert een bevoorrechte klasse van burgers die de voordelen van meerdere naties kunnen benutten, terwijl ze de verantwoordelijkheden ontlopen die bij volledig burgerschap horen. Het verdraait democratische participatie, verzwakt de nationale cohesie en creëert een ongelijk juridisch en economisch systeem. Het beëindigen of strikt beperken van dubbele nationaliteit zou de integriteit van het burgerschap herstellen en een eerlijker systeem creëren waarin alle burgers aan dezelfde normen en verplichtingen worden gehouden.