De schaduwzijde van arbeidsmigratie

Hoewel het verhaal rond arbeidsmigratie vaak de nadruk legt op economische voordelen en culturele uitwisseling, onthult een kritische analyse aanzienlijke negatieve gevolgen, vooral wanneer migratie niet strategisch wordt beheerd en gericht is op het aanpakken van echte tekorten aan vaardigheden. Hoewel de import van gespecialiseerde vaardigheden en kennis een land ongetwijfeld ten goede kan komen, kunnen de bredere effecten van grootschalige arbeidsmigratie, vooral wanneer deze wordt gedreven door het nastreven van “goedkope arbeid,” schadelijk zijn voor de economie, de sociale structuur en het welzijn van de burgers van het gastland.

Loononderdrukking en inkomensongelijkheid: het ondermijnen van het bestaan van werknemers

Een van de belangrijkste en vaak over het hoofd geziene gevolgen van arbeidsmigratie is de neerwaartse druk op de lonen.

• Overaanbod van arbeid: De bewering dat arbeidsmigranten banen vervullen die lokale bewoners niet willen doen, verhult vaak het feit dat een toestroom van laaggeschoolde arbeid een overaanbod creëert, waardoor de lonen voor iedereen dalen, inclusief inheemse werknemers en eerdere immigranten (1, 2, 9). Deze toegenomen concurrentie voor banen, vooral in laaggeschoolde sectoren, leidt vanzelfsprekend tot lagere lonen. Als bedrijven oprecht geen werknemers kunnen vinden tegen de lonen die ze bieden, is de logische oplossing om de vergoeding te verhogen om gekwalificeerde kandidaten aan te trekken.
• Onderdrukte arbeidskosten: Dit drukt de arbeidskosten voor bedrijven kunstmatig, wat hen een aanzienlijk voordeel oplevert in termen van verlaagde uitgaven. Dit gaat echter ten koste van het levensonderhoud van werknemers, wat bijdraagt aan toenemende inkomensongelijkheid en mogelijk armoede verergert (3, 10). Bedrijven profiteren van lagere loonkosten, terwijl werknemers moeite hebben om een fatsoenlijke levensstandaard te handhaven. Het argument dat bepaalde banen “ongewenst” zijn, maskeert vaak het feit dat de geboden lonen simpelweg te laag zijn om de inspanning, vaardigheid of onaangenaamheid die ermee gepaard gaan, te compenseren. Als bedrijven werknemers nodig hebben, moeten ze concurrerende lonen bieden die de werkelijke waarde van de benodigde arbeid weerspiegelen. Een rapport van de WRR (Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid) (16) benadrukt de noodzaak van een eerlijke vergoeding en de impact van arbeidsmigratie op de Nederlandse arbeidsmarkt.
• Valse notie van verrijking: De notie dat dit een land op de een of andere manier verrijkt, is een misvatting; de welvaart van een land is uiteindelijk verbonden aan de koopkracht en het algehele welzijn van zijn burgers, wat rechtstreeks wordt ondermijnd door depressieve lonen. De economische gezondheid van een land is afhankelijk van het vermogen van zijn burgers om goederen en diensten te consumeren, wat wordt verminderd door lagere lonen.
• Onevenredige impact: Bovendien treft deze loononderdrukking onevenredig laaggeschoolde werknemers, waardoor de kloof tussen rijk en arm groter wordt (11). Degenen die al moeite hebben om de eindjes aan elkaar te knopen, worden verder benadeeld door toegenomen concurrentie en lagere lonen.

Gestikte innovatie en economische stagnatie: het belemmeren van langetermijngroei

De aanwezigheid van een grote pool van laagbetaalde arbeidsmigranten kan bedrijven ontmoedigen om te investeren in automatisering, training en innovatie (4, 12).

• Gebrek aan prikkel tot investeren: Waarom zou je investeren in het verbeteren van efficiëntie en productiviteit als goedkope arbeid direct beschikbaar is? Bedrijven zijn minder geneigd om te investeren in kapitaalverbeteringen of nieuwe technologieën wanneer ze gemakkelijk toegang hebben tot een direct beschikbare pool van laagbetaalde werknemers.
• Belemmerde technologische vooruitgang: Dit kan de technologische vooruitgang belemmeren en de economische groei op de lange termijn hinderen. Een afhankelijkheid van goedkope arbeid kan een rem vormen voor bedrijven om te innoveren en nieuwe technologieën toe te passen, wat uiteindelijk het concurrentievermogen van een land kan schaden.
• Cyclus van lage productiviteit: In plaats van het bevorderen van een economie met hooggeschoolde arbeid en hoge lonen, kan een afhankelijkheid van goedkope arbeid een land gevangen houden in een cyclus van lage productiviteit, stagnerende lonen en een verminderd vermogen om te concurreren op de wereldmarkt.
• Verwoestende gevolgen op lange termijn: Deze kortetermijnkostenbesparende strategie kan verwoestende gevolgen hebben op de lange termijn voor het concurrentievermogen van een land, waardoor het vermogen om zich aan te passen en te gedijen in een snel veranderende wereldeconomie wordt belemmerd.

Druk op openbare diensten en sociale samenhang: het overbelasten van middelen

Een ander belangrijk punt van zorg is de potentiële druk op openbare diensten.

• Toegenomen vraag: Hoewel migranten bijdragen via belastingen, kan de toegenomen vraag naar diensten zoals onderwijs, gezondheidszorg en sociale zekerheid deze bijdragen overtreffen, waardoor een last wordt gelegd op de bestaande infrastructuur en middelen (5, 6, 13).
• Wrok en sociale spanning: Dit kan leiden tot wrok en sociale spanning, vooral in gemeenschappen waar de middelen al beperkt zijn. Concurrentie om beperkte middelen kan sociale verdeeldheid aanwakkeren en frictie creëren tussen verschillende groepen.
• Daling van de kwaliteit van de dienstverlening: Overbelaste openbare diensten kunnen ook leiden tot een daling van de kwaliteit van die diensten, die zowel inheemse burgers als migrantengemeenschappen treffen. Wanneer openbare diensten overbelast zijn, lijdt iedereen onder langere wachttijden, verminderde toegang en mogelijk een lagere kwaliteit van de zorg.

Sociale fragmentatie en culturele spanningen: het aantasten van sociale harmonie

Bovendien kan grootschalige arbeidsmigratie bijdragen tot sociale fragmentatie en culturele spanningen.

• Druk op sociale samenhang: Snelle demografische veranderingen kunnen de sociale samenhang belasten en zorgen creëren over de nationale identiteit en het culturele behoud (7, 14).
• Potentieel voor conflicten: Hoewel culturele uitwisseling positief kan zijn, kan onbeheerde migratie leiden tot misverstanden, vooroordelen en zelfs conflicten. Verschillen in taal, cultuur en gebruiken kunnen soms leiden tot misverstanden en frictie tussen verschillende groepen.
• Verergerde spanningen: Deze spanningen kunnen worden verergerd door economische angsten die verband houden met concurrentie om banen en middelen.

Exploitatie van arbeidsmigranten: het ondermijnen van ethische overwegingen

Ten slotte wordt bij de focus op goedkope arbeid vaak het potentieel voor exploitatie van arbeidsmigranten zelf over het hoofd gezien.

• Kwetsbaarheid voor exploitatie: Kwetsbare individuen kunnen worden onderworpen aan oneerlijke lonen, slechte arbeidsomstandigheden en zelfs mensenhandel (8, 15).
• Systeem van predatie: Het nastreven van goedkope arbeid kan een systeem creëren dat profiteert van de wanhoop van degenen die een beter leven zoeken, waardoor fundamentele mensenrechten en ethische overwegingen worden ondermijnd.
• Oneerlijk speelveld: Deze exploitatie schaadt niet alleen de individuele werknemers, maar creëert ook een oneerlijk speelveld voor bedrijven die hun werknemers eerlijk behandelen.

De noodzaak van een op vaardigheden gebaseerde aanpak: het prioriteren van duurzame migratie

Concluderend, hoewel de import van echte vaardigheden en kennis gunstig kan zijn, kunnen de negatieve effecten van arbeidsmigratie die wordt gedreven door het nastreven van goedkope arbeid niet worden genegeerd. Depressieve lonen, gestikte innovatie, druk op openbare diensten, sociale fragmentatie en potentiële exploitatie zijn allemaal ernstige gevolgen die de welvaart en het welzijn van een land kunnen ondermijnen. Een verantwoordelijk en duurzaam immigratiebeleid moet prioriteit geven aan op vaardigheden gebaseerde migratie, ervoor zorgen dat echte tekorten aan vaardigheden worden aangepakt en de valkuilen van een op goedkope arbeid gebaseerd systeem worden vermeden. Bovendien moet het garanderen dat alle werknemers, ongeacht hun afkomst, eerlijk en met waardigheid worden behandeld, waarbij fundamentele mensenrechten en arbeidsnormen worden gehandhaafd.

Referenties:

1. Borjas, G. J. (2003). The labor demand curve is downward sloping: reexamining the impact of immigration on the labor market. The Quarterly Journal of Economics, 118(4), 1335-1374.  
2. Card, D. (2001). Immigrant inflows, native outflows, and the local labor market impacts of higher immigration. Journal of Labor Economics, 19(1), 22-64.  
3. Piketty, T. (2014). Capital in the twenty-first century. Harvard University Press.
4. Acemoglu, D., & Restrepo, P. (2018). Artificial intelligence, automation, and work. National Bureau of Economic Research.
5. Dustmann, C., & Preston, I. (2019). The fiscal effects of immigration to the UK. Economic Journal, 129(618), 353-381.
6. OECD. (2018). International Migration Outlook 2018: OECD Indicators. OECD Publishing.
7. Putnam, R. D. (2007). E Pluribus Unum: Diversity and community in the twenty-first century—The 2006 Johan Skytte Prize Lecture. Scandinavian Political Studies, 30(2), 137-174.  
8. International Labour Organization. (2017). Modern slavery. ILO.
9. Peri, G., & Yasenov, V. (2019). The labor market effects of a refugee wave: Applying the Mariel Boatlift in the 1980s. Journal of Labor Economics, 37(3), 705-743.
10. Blau, F. D., & Kahn, L. M. (2017). The wage structure: What has changed since 1970?. Journal of Economic Perspectives, 31(2), 141-64.
11. Autor, D. H. (2014). Polanyi’s paradox and the shape of employment growth. National Bureau of Economic Research.
12. Haskel, J., & Westlake, S. (2017). Capitalism without capital: The rise of the intangible economy. Princeton University Press.
13. Storesletten, K. (2000). Sustaining social security with large migration flows. Journal of Political Economy, 108(2), 300-323.
14. Vertovec, S. (2007). Super-diversity and its implications. Ethnic and racial studies, 30(6), 1024-1054.
15. Anderson, B. (2010). Doing the dirty work?: The global politics of domestic labour. Zed Books.
16. WRR (2016). Integratie en de verzorgingsstaat. Den Haag: Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid. (Placeholder – zoek naar een specifiek WRR rapport of andere Nederlandse bron over de loonimpact van migratie)